सान्द्रता

testwiki से
imported>Nishānt Omm द्वारा परिवर्तित १३:०५, २५ अप्रैल २०२३ का अवतरण (कुछ तथ्य सुधार किया)
(अंतर) ← पुराना अवतरण | वर्तमान अवतरण (अंतर) | नया अवतरण → (अंतर)
नेविगेशन पर जाएँ खोज पर जाएँ
छवि के माध्यम से तनुता और सान्द्रता के अन्तर का प्रदर्शन

रसायन विज्ञान में किसी विलयन की सान्द्रता उस विलयन के एकक आयतन में उपस्थित पदार्थ की मात्रा के रूप में परिभाषित किया गया है। किन्तु रसायन विज्ञान में सान्द्रता की चार अलग-अलग परिभाषाएँ हैं: द्रव्यमान सान्द्रता, मोलर सान्द्रता, संख्या सान्द्रता, तथा आयतन सान्द्रता। यद्यपि किसी भी प्रकार के रासायनिक मिश्रण के सन्दर्भ में सान्द्रता की बात की जा सकती है किन्तु प्रायः यह विलयन में उपस्थित विलेयों हेतु ही प्रयुक्त होता है।

सान्द्रता तथा उससे सम्बन्धित राशियों की सारणी

सान्द्रता का प्रकार प्रतीक परिभाषा SI मात्रक अन्य मात्रक
द्रव्यमान सान्द्रता ρi or γi mi/V kg/m3 g/100mL (= g/dL)
मोलर सान्द्रता (मोलरता) ci ni/V mol/m3 M (= mol/L)
संख्या सान्द्रता Ci Ni/V 1/m3 1/cm3
आयतन सान्द्रता या आयतन अंश ϕi Vi/V m3/m3
सम्बन्धित राशियाँ
नॉर्मलता ci/feq mol/m3 N (= mol/L)
मोललता bi ni/msolvent mol/kg
मोल अंश xi ni/ntot mol/mol ppm, ppb, ppt
मोल अनुपात ri ni/(ntotni) mol/mol ppm, ppb, ppt
द्रव्यमान अंश wi mi/mtot kg/kg ppm, ppb, ppt
द्रव्यमानानुपात ζi mi/(mtotmi) kg/kg ppm, ppb, ppt

इन्हें भी देखें