विद्युत शक्ति

testwiki से
imported>रोहित साव27 द्वारा परिवर्तित १०:३८, ९ जनवरी २०२२ का अवतरण (2409:4052:4E98:8AD1:0:0:9D0A:2806 (Talk) के संपादनों को हटाकर अनुनाद सिंह के आखिरी अवतरण को पूर्ववत किया)
(अंतर) ← पुराना अवतरण | वर्तमान अवतरण (अंतर) | नया अवतरण → (अंतर)
नेविगेशन पर जाएँ खोज पर जाएँ
विद्युत शक्ति का उत्पादन, ट्रांसमिशन, वितरण और उपयोग (अलग-अलग रंगों में)

किसी विद्युत परिपथ में जिस दर से विद्युत उर्जा स्थानान्तरित होती है उसे विद्युत शक्ति (Electric power) कहते हैं। इसका एसआई मात्रक 'वाट' (W) है।

किसी परिपथ के दो नोडों के बीच विभवान्तर v(t) हो तथा इस शाखा में धारा i(t) हो तो उस शाखा द्वारा ली गयी विद्युतशक्ति,

p(t)=v(t)i(t)


रैखिक परिपथ में विद्युतशक्ति

P, Q और S
आभासी शक्ति (S), वास्तविक शक्ति P तथा रिएक्टिव शक्ति Q के बीच सम्बन्ध का चित्रात्मक निरूपण
p(t)=v(t)i(t)=Ri2(t)=v2(t)R

यदि धारा का मान अपरिवर्तनशील (कांस्टैन्ट) हो तो,

P=RI2=VI=V2R

एक-फेजी साइनस्वायडल धारा वाले परिपथ में विद्युत शक्ति,

P=VeffIeffcosφ


Q=VeffIeffsenφ

तीन फेजी प्रणाली

P=P1+P2+P3
Q=Q1+Q2+Q3
PA=P2+Q2


P=3VfeffIfeffcosφ=3VleffIleffcosφ
Q=3VfeffIfeffsinφ=3VleffIleffsinφ
PA=3VfeffIfeff=3VleffIleff.


नॉनसाइनस्वायडल आवर्ती प्रणाली

P=1TTp(t)dt=nVeffnIeffncosφn=nPn
Q=nVeffnIeffnsinφn=nQn
PA=VeffIeff=nVeffn2nIeffn2
D2=PA2(P2+Q2)

इन्हें भी देखें

da:Effekt (fysik)#Effekt i elektriske kredsløb et:Võimsus#Võimsus elektrotehnikas sv:Effekt#För likström (DC) och spänning